DEN HAAG - De koopavond van ‘Black Friday’ kreeg 29 november vorig jaar in Den Haag een heel andere en angstaanjagende betekenis. Tijdens het populaire koopfestijn stak een man in de Grote Marktstraat uit het niets drie tieners met een mes in de rug. Vandaag stond een 36-jarige Hagenaar als verdachte voor de rechter. Volgens het OM is de man sterk verminderd toerekeningsvatbaar. Maar dat pleit hem niet geheel vrij van zijn daden.


De 36-jarige man heeft een geschiedenis van psychiatrische klachten. Hij is al eerder vrijwillig en ook gedwongen behandeld geweest voor schizofrenie en psychoses. Helaas zonder blijvend resultaat. Want, zo stelt het OM: ‘verdachte is zorg mijdend, niet medicatie trouw, cannabis afhankelijk en gebruikt daarnaast MDMA en speed’.

Dat heeft ertoe geleid dat hij voorafgaand aan het steken in de Grote Marktstraat in 2018 en 2019 een reeks lichtere geweldsdelicten heeft gepleegd. Vaak was de aanleiding geld dat hij nodig had om zijn verslaving te kunnen bekostigen. Zo heeft hij bij verschillende gelegenheden zijn moeder en stiefvader mishandeld omdat die hem naar zijn idee onvoldoende zakgeld gaven.

Tramhalte
Ook viel hij bij een tramhalte mensen aan die niet ingingen op zijn vraag om geld. En ten slotte moest een chauffeur van een bestelbusje het ontgelden, omdat die hem uitgemaakt zou hebben voor ‘junk’ toen de verdachte hem het wegrijden belette.

Over Black Friday verklaart de Hagenaar inmiddels het volgende. Hij had die dag meermalen wiet, amfetamine en MDMA gebruikt. Vervolgens zag hij in alle mensen een soort demonen. Hij kreeg een paniekaanval en wilde vluchten. De tieners zouden in de weg gestaan hebben en daarom had hij ze gestoken om verder te kunnen vluchten. Het gebruikte mes had hij weken eerder al aangeschaft, naar zijn zeggen met de bedoeling om zelfmoord te plegen.

Emotioneel
Wat hier ook van zij, het gaat om een zeer ernstig delict dat ten laste is gelegd als een drievoudige poging doodslag. Met de slachtoffers (een jongen van dertien en twee meisjes van vijftien) gaat het gelukkig fysiek goed. Maar emotioneel heeft het gebeuren blijvende indruk op ze gemaakt, zoals ook bleek tijdens de zitting. "Als ik nu in een drukke straat loop of als er iemand langs rent, voel ik stress", verklaarde een van de meisje. De 13-jarige jongen durft niet meer alleen naar buiten.

Volgens de deskundigen van het Pieter Baan Centrum lijdt de verdachte aan een ernstige, chronische, psychotische stoornis in het kader van schizofrenie. Zij adviseren een relatief nieuwe wettelijke maatregel toe te passen, de gedragsbeïnvloedende en vrijheidsbeperkende maatregel (GVM). Maar volgens het OM heeft de wetgever die maatregel als sluitstuk ingesteld als ‘gewone’ TBS niet mogelijk is. De officier van justitie eiste dan ook TBS met dwang tegen de 36-jarige Hagenaar.

‘Bewust foute keuzes’
Daarbij komt dat verdachte geen domme man is, aldus de officier: “Hij weet wat drugsgebruik met hem doet. Toch heeft hij die dag weer ingenomen met als gevolg dat hij demonen is gaan zien. Natuurlijk moet hij hulp krijgen. Maar hij heeft ook zelf bewust foute keuzes gemaakt. Een stuk vergelding zal deel moeten uitmaken van de straf.”

Naast de TBS dwang vraagt het OM dan ook om een celstraf van vier jaar. Mocht na de cel en de TBS met dwang er nog onvoldoende zicht zijn op verbetering, dan kan alsnog GVM worden toegepast, wat het OM betreft. De uitspraak is over twee weken.