DEN HAAG - Op 4 mei 2024 vindt de vijftiende editie van Theater Na de Dam plaats met meer dan 130 voorstellingen in het land. In Den Haag en omstreken staan er 11 verschillende voorstellingen op het programma in onder andere Het Nationale Theater, Theater Dakota, Korzo, Stadstheater Zoetermeer en een theatrale route door Rijswijk. Twee daarvan zijn jongerenvoorstellingen. Tegen het licht van de actualiteit vindt Theater Na de Dam het juist nu belangrijk om lessen te trekken uit de geschiedenis voor de tijd waarin we nu leven.

HNT en Theater Na de Dam Producties - Schuldig landschap
Jaarlijks presenteert Theater Na de Dam op 4 mei een voorstelling in Carré, Amsterdam, deze editie Schuldig landschap met Malou Gorter (regie Abdel Daoudi). Met onze trouwe partner Het Nationale Theater, die al jarenlang zorgt voor een stevig programma om te herdenken met theater in Den Haag, presenteren we het stuk Schuldig landschap van Nathan Vecht ook in de Koninklijke Schouwburg in Den Haag. Het is 2030. Het landsbestuur wordt onder ede gehoord. Hoe zijn we omgegaan met ons oorlogsverleden, wat kleurde onze herinnering en waar keken we liever van weg? En hoe heeft het kunnen gebeuren dat het weer mis is gegaan? 4 mei 2024 / 19:45 / HNT Koninklijke Schouwburg

Theater Na de Dam Producties & HNT: Billy de Walle – Scherven en flitsen
Drie van mijn vier grootouders leven nog. Onlangs is er een gestorven. Allemaal zijn ze opgegroeid in de Tweede Wereldoorlog. Twee van hen in Nederlands-Indië en twee van hen in Nederland. Uiteindelijk bracht de oorlog hen allemaal naar Den Haag. De stad waar ikzelf ook ben opgegroeid en waar ik woon. Via een reconstructie van hun levensbepalende jaren als puber tijdens en na de oorlog doe ik een ultieme poging ze beter te leren kennen. Ze beter te begrijpen. Ze nog één keer de vragen te stellen over de oorlogstijd die ik nooit heb durven stellen. Voordat het te laat is en dat onmogelijk zal zijn. Maar moet je wel willen weten wat nooit verteld wordt?

3 mei 2024 / 20:00 / Theater Dakota, Den Haag

4 mei 2024 / 21:00 / HNT Zaal 3, Den Haag (uitverkocht)

HNT: Laten we bij het bankje verdergaan (jongerenvoorstelling)
In 2023 maakte Het Nationale Theater i.h.k.v. Theater na de Dam met zeven jonge spelers de voorstelling Laten we bij het bankje beginnen, een voorstelling over het leven van Ellis Cohen Paraira en Barend Spier, twee verliefde Joodse jongeren die elkaar na de oorlog op het bankje in het Belgische Park zouden terugzien.

Van het maakproces van de voorstelling van precies een jaar, maakte documentairemaker Isaura Sanwirjatmo de documentaire Lieve Bernie, Lieve Ellis. Hierin reizen de zeven spelers de liefdesgeschiedenis achterna en bevragen ze de thema’s uit de Tweede Wereldoorlog. Op bankjes in Theater aan het Spui herdenken we, staan samen stil bij verschillende manieren van vragen stellen over de wereld waarin we nu leven.

4 mei 2024 / 19:00 / HNT: Theater aan het Spui, Den Haag

Raphael Rodan & Titus Tiel Groenestege - Me & Mr Jansen (In English)
Na de succesvolle samenwerkingen met Sahand Sahebdivani, betreedt theatermaker en storyteller Raphael Rodan nu in zijn eentje het podium, met een voorstelling die dichter bij hem en zijn geschiedenis staat dan ooit. Een ongemakkelijke voorstelling waarin hij onderzoekt hoe verraad werkt, en waarin zijn Joodse afkomst en alles wat er met zijn familie gebeurde in de Tweede Wereldoorlog centraal staan. Een project dat gaat over de vraag of je aan je eigen geschiedenis kan ontsnappen.

4 mei 2024 / 21:00 / HNT: Theater aan het Spui, Den Haag

TG Goed Gezelschap - Pianostemmen
Pianostemmen gaat over het verleden van systematische roof van (voornamelijk) Joods bezit tijdens de Tweede Wereldoorlog. Het is een onderbelicht verhaal over een onrecht dat nog steeds voortduurt. Oude vleugels en piano’s vertellen het verhaal hoe Joodse inwoners in diverse Nederlandse steden uit hun huizen werden gehaald en hoe hun huizen vervolgens werden leeggeroofd door schattenjagers als Abraham Puls. 1 mei / 20:15 / HNT Koninklijke Schouwburg

HNT: Het bittere kruid
Met haar autobiografie Het Bittere Kruid heeft Marga Minco (1920-2023) getracht haar familie verder te laten leven. In het boek beschrijft Marga hoe haar familie argeloos een systeem van vernietiging wordt binnengedreven en hoe zijzelf overleeft. Julien Croiset en Maruja Bobo Remijn brengen dit verhaal ten tonele. Afwisselend zijn ze verteller, personage of allebei tegelijk. En af en toe is daar de stem van Marga Minco.

3 mei 2024 / 20:00 / HNT: Koninklijke Schouwburg Het Paradijs, Den Haag

Dinette Kooiman - Hoe mooi ze was
Etty Hillesum is wereldberoemd geworden door haar dagboeken die ze bijhield tijdens de Tweede Wereldoorlog. Zij maakte de keuze om haat niet met haat te bestrijden, maar met liefde. De vraag is: welke betekenis in het hier en nu heeft datgene waar Etty voor stond? Dinette Kooiman neemt je mee in het leven van Etty Hillesum, met muziek van Theodorakis Muzikaal Ensemble onder leiding van Mattie De Ryck.

4 mei 2024 / 21:00 / Theater Dakota, Den Haag

Jeroen van Zuiderveld - Huizen van verzet
Jacob Katan woont met zijn vrouw Sophie Katan-Winkel en hun baby Maurits in de Weimarstraat 230. De wanhoop slaat toe bij het gezin Katan wanneer de deportaties in volle gang zijn. Jacob Katan probeert aan andere identiteitspapieren te komen, papieren zonder een J. Zijn poging mislukt, hij wordt gearresteerd. De persoonsbewijzen blijken gestolen van badgasten uit zwembad De Regentes.

4 mei / 16:00 / Theater de Regentes, Den Haag

Matangi Quartet - For a look or a touch
For a Look or a Touch (2007) is een opera van Jake Heggie gebaseerd op het waargebeurde verhaal van een homoseksuele Joodse man die tijdens de Holocaust wordt vervolgd vanwege zijn seksuele geaardheid.

Manfred Lewin, die zijn leven deelt met zijn partner Gad Beck. Als de nazi’s aan macht winnen, worden

Manfred en Gad geconfronteerd met de gruwelijke keuzes die ze moeten maken om te overleven.

4 mei 2024 / 21:00 / Korzo Den Haag

Theatrale route door Rijswijk: Open ogen (jongerenvoorstelling)
Wanneer volg je simpelweg orders, hoe bepaal je wat het juiste pad is en wat doe je als ook de mensen die je vertrouwt lelijke fouten maken? In ‘Open Ogen’ onderzoeken tien jonge spelers wat het betekent om in tijden van oorlog de waarheid en je eigen onvolkomenheden onder ogen te zien, onder begeleiding van (lied)schrijver en maker Orihana Calcines. Loop in ‘Open Ogen’ een theaterroute door de straten van Rijswijk en stap zo onze geschiedenis in.

4 mei 2024 / 15:00 & 20:45 / Theaterroute door Rijswijk, vertrekkend vanuit de Rijswijkse Schouwburg

Primetime Populisme (jongerenvoorstelling)
Wij, de jongerenredactie van een primetime tv-show, schotelen u dilemma’s voor. Duivelse dilemma’s waar eigenlijk geen antwoord op is. Maar wij gaan u helpen. Daarvoor gaan we terug naar de Tweede Wereldoorlog, en weer verder. Nederland is nu 79 jaar geleden bevrijd, maar dat is niet 79 jaar zonder oorlog in de wereld. Wat wij ons soms afvragen: ligt de oorlog hier ook op de loer? Daarom geven wij u een wegwijzer langs fake news, meelopers, populisme, moralisme en andere moeilijke woorden.

4 mei 2024 / 21:00 / Stadstheater Zoetermeer, 5 mei 2024 / 14:00 / Stadstheater Zoetermeer

Theater na de dam editie 2024
Theater Na de Dam is een theatermanifestatie op 4 mei. Sinds 2010 zetten theatermakers en artiesten in heel Nederland zich in op de avond van de Nationale Dodenherdenking op 4 mei om deze dag van extra betekenis te voorzien. Elk jaar spelen gelijktijdig om 21:00 uur meer dan 130 voorstellingen, die ieder op hun eigen manier betrekking hebben op de Tweede Wereldoorlog en de Holocaust.

Bijlage 1: Theater Na de Dam en de actualiteit

Sinds de ongekende terreurdaad van Hamas op 7 oktober en de bloedige oorlog in Gaza die erop volgde, maakt Theater Na de Dam zich ernstige zorgen over de gevolgen ervan voor de inwoners van Gaza, de Westelijke Jordaanoever en Israël, maar ook over de onderlinge verhoudingen in ons eigen land. De organisatie van Theater Na de Dam krijgt van theaters, gezelschappen en betrokkenen vragen wat dit alles betekent voor de aankomende editie op en rond 4 mei 2024.

Deze vragen - en de onderliggende emoties - begrijpen wij goed. Theater Na de Dam is immers in het leven geroepen om de nagedachtenis en de herdenking van de Tweede Wereldoorlog en de Holocaust te verdiepen door middel van uiteenlopende theatervoorstellingen over die onvoorstelbare geschiedenis en zo lessen te trekken voor de tijd waarin wij nu leven. En die lessen hebben we deze dagen van massaal geweld, polarisatie en haat helaas meer dan nodig. De morele opdracht voor eenieder is enerzijds om in de ander, die misschien wel lijnrecht tegenover jouw denkbeelden staat, een mens te blijven zien en anderzijds tegen de neiging in te gaan om de processen van ontmenselijking, toen en nu, niet te willen zien.

Wij hebben als organisatieteam bij alle voorgaande edities ervaren dat het herdenken en de maatschappelijke waarde van Theater Na de Dam de meeste betekenis hebben als 4 mei niet dírect over de actualiteit gaat. Het bijzondere aan een herdenking is dat je op die avond juist even uit de waan van de dag stapt. Door stil te staan bij de historische periode van de Tweede Wereldoorlog en de slachtoffers van toen, kaats je als het ware je vragen en gedachten tegen de muur van de geschiedenis. Juist doordat voorstellingen in het kader van

Theater Na de Dam over ’toen’ gaan, krijgen ze betekenis voor het ‘nu’, die distantie helpt. Het publiek neemt via de verbeelding de actualiteit onvermijdelijk mee in hun ervaring.

Jaïr Stranders: “De herdenking ligt in deze tijd gevoelig. Wat zo mooi is, is dat theater een vrijplaats is voor ideeën en dat de complexiteit van de wereld in het theater juist goed over het voetlicht gebracht kan worden. Om het theater een vrijplaats, een brave space, te laten zijn, moeten de makers en performers zich wel vrij kunnen voelen. Niet alleen herdenken via theater is belangrijk, maar ook dat we dat doen met zoveel jongeren door heel het land. Voor jongeren is het in deze heftige tijd met sociale media en al die meningen belangrijk om zich via de geschiedenis beter te kunnen verhouden tot het nu. Het is goed dat door Theater Na de Dam zoveel jongeren zo’n maakproces doorlopen en ze daarmee vorm weten te geven aan het belang van herdenken voor hen.”